Μια κουβέντα, που είχα πολύ πρόσφατα για τις θεωρίες συνωμοσίας, που κυκλοφορούν στην καθημερινή μας ζωή, με προβλημάτισε για τον τρόπο, που πολλοί από μας σκέπτονται. Δεν εννοώ, βέβαια, ότι οφείλουμε να έχουμε το ν ίδιο τρόπο σκέψεως πολλώ δε μάλλον να συμμεριστούμε τις ανησυχίες του γράφοντα. Απλά, με προβληματίζει το γεγονός, ότι στον 21ο αιώνα, τριακόσια και πλέον χρόνια από το Διαφωτισμό και την προσπάθεια των κυριότερων εκπροσώπων του να καταστήσουν τη λογική ως βασική κατευθυντήρια γραμμή της σκέψης μας εξακολουθούμε να ασπαζόμαστε τις θεωρίες, που δημιουργούνται και διακινούνται από αμφιβόλου αξιοπιστίας άτομα, έντυπα και ιστοσελίδες.
Τι είναι εκείνο, άραγε, που μας κάνει να πιστεύουμε ότι π.χ. το πρόγραμμα HELLENIC QUEST όχι μόνο υπάρχει αλλά και αναπτύσσεται στις Η.Π.Α.; Γιατί να μην πείθεται ο πολύς κόσμος ότι τα περιβόητα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών είναι αληθινά, όταν εδώ και 80 χρόνια, τουλάχιστον, έχει αποδειχθεί η πλαστότητά τους;
Μια εξήγηση είναι ότι αδυνατούμε να αντιληφθούμε ότι τα γεγονότα του κόσμου μας προκαλούνται από αιτίες φανερές ή έστω αντιληπτές μετά από αρκετή έρευνα. Αν και υπάρχει, πλέον, η πρόσβαση στη δημόσια εκπαίδευση σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι σε άλλες εποχές, η διαστρέβλωση της πραγματικότητας εξακολουθεί να υφίσταται, όχι στο σχολείο (εκεί διδάσκονται κάποιοι μύθοι αλλά δεν είναι του παρόντος να τους αναλύσουμε) αλλά και σε αρκετά Μ.Μ.Ε. και, φυσικά, σε αρκετούς ιστότοπους. Από την παράθεση αρκετών παραδειγμάτων, όπως τα παραπάνω, φαίνεται ότι υπάρχει μια τάση να αποδίδονται κάποιες καταστάσεις σε κάποιο αόρατο εχθρό από εκείνους, που μαθαίνουμε ότι επιβουλεύονται τη φτωχή πλην τίμια Ελλάδα. «Οι Εβραίοι φταίνε για τα δεινά των λαών», ακούμε πολύ κόσμο να λέει, «Η Λέσχη Μπίλντερμπεργκ ρυθμίζει τις τύχες του κόσμου», λένε πολλοί αμφιλεγόμενοι «αναλυτές» και εμείς μένουμε με το στόμα ανοιχτό για τις γνώσεις τους (και παραλείπουμε το βαρβαρισμό «οι τύχες του κόσμου», ως εάν να επρόκειτο για τις «τύχες» με τους ποδοσφαιριστές, που συλλέγαμε και ανταλλάσσαμε, όταν ήμαστε μικροί). Η κακοδαιμονία της χώρας μας αποδίδεται όχι στη δική μας απροθυμία να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα αυτής αλλά σε τρίτους παράγοντες. Εδώ, φυσικά, μπαίνει και το στοιχείο της απόδοσης ευθυνών σε τρίτους αλλά όχι στον ίδιο μας τον εαυτό και δεν έχει άδικο, όποιος διαπιστώσει αυτό το παράδοξο του λαού μας.
Από την άλλη πλευρά, «επανάληψις μήτηρ μαθήσεως», έλεγαν παλαιά οι δάσκαλοι. Και οι δικοί μας δάσκαλοι και καθηγητές το ίδιο έλεγαν. Όταν ,λοιπόν, βλέπουμε να αναπαράγονται από πρόσωπα, τα οποία θα έπρεπε να προσέχουνε περισσότερο τι λένε διάφοροι μύθοι και θεωρίες συνωμοσίας, είναι λογικό ,αν δεν έχουμε τη στοιχειώδη μόρφωση, να τους πιστεύουμε. Πόσοι, άραγε, αντελήφθησαν πόσο σοβαρό ήταν το ατόπημα του τωρινού Υπουργού Παιδείας κ. Στυλιανίδη να μιλήσει επαινετικά για το «HELLENIC QUEST», ένα πρόγραμμα για την εκμάθηση της ελληνική γλώσσας, το οποίο, όμως, απλά δεν υφίσταται αλλά απλά αποτελεί αποκύημα ενός ζωηρού και με εθνικιστικές τάσεις εγκεφάλου, ο οποίος το παρήγαγε και, έκτοτε, αυτό διακινείται σε διάφορους ιστότοπους; Πόσοι δεν ασπάστηκαν την πίστη του κ. Λαζόπουλου για την αλήθεια της «Δήλωσης Κίσσινγκερ», όταν ο κ. Λαζόπουλος την ανέγνωσε δημοσίως; Πόσους αιώνες τώρα ακούμε να λέγεται ότι οι Εβραίοι ευθύνονται για όλα τα δεινά του κόσμου; Και πόσοι από μας δεν έχουν αναρωτηθεί γιατί να είναι αδικαιολόγητοι οι διωγμοί σε βάρος των Εβραίων μέχρι και το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πως κάτι θα διέπραξαν, για να τους διώκουν;
Και άλλους πολλούς λόγους μπορεί να ανακαλύψει κανείς, για τους οποίους οι θεωρίες συνωμοσίας όχι μόνο επιβιώνουν αλλά και κερδίζουν πιστούς. Νομίζω, όμως, ότι οι παραπάνω λόγοι αποτελούν την κύρια αιτία της επιβίωσής τους. Και το θέμα είναι τι κάνουμε όσοι δεν τις ασπαζόμαστε;
Τι είναι εκείνο, άραγε, που μας κάνει να πιστεύουμε ότι π.χ. το πρόγραμμα HELLENIC QUEST όχι μόνο υπάρχει αλλά και αναπτύσσεται στις Η.Π.Α.; Γιατί να μην πείθεται ο πολύς κόσμος ότι τα περιβόητα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών είναι αληθινά, όταν εδώ και 80 χρόνια, τουλάχιστον, έχει αποδειχθεί η πλαστότητά τους;
Μια εξήγηση είναι ότι αδυνατούμε να αντιληφθούμε ότι τα γεγονότα του κόσμου μας προκαλούνται από αιτίες φανερές ή έστω αντιληπτές μετά από αρκετή έρευνα. Αν και υπάρχει, πλέον, η πρόσβαση στη δημόσια εκπαίδευση σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι σε άλλες εποχές, η διαστρέβλωση της πραγματικότητας εξακολουθεί να υφίσταται, όχι στο σχολείο (εκεί διδάσκονται κάποιοι μύθοι αλλά δεν είναι του παρόντος να τους αναλύσουμε) αλλά και σε αρκετά Μ.Μ.Ε. και, φυσικά, σε αρκετούς ιστότοπους. Από την παράθεση αρκετών παραδειγμάτων, όπως τα παραπάνω, φαίνεται ότι υπάρχει μια τάση να αποδίδονται κάποιες καταστάσεις σε κάποιο αόρατο εχθρό από εκείνους, που μαθαίνουμε ότι επιβουλεύονται τη φτωχή πλην τίμια Ελλάδα. «Οι Εβραίοι φταίνε για τα δεινά των λαών», ακούμε πολύ κόσμο να λέει, «Η Λέσχη Μπίλντερμπεργκ ρυθμίζει τις τύχες του κόσμου», λένε πολλοί αμφιλεγόμενοι «αναλυτές» και εμείς μένουμε με το στόμα ανοιχτό για τις γνώσεις τους (και παραλείπουμε το βαρβαρισμό «οι τύχες του κόσμου», ως εάν να επρόκειτο για τις «τύχες» με τους ποδοσφαιριστές, που συλλέγαμε και ανταλλάσσαμε, όταν ήμαστε μικροί). Η κακοδαιμονία της χώρας μας αποδίδεται όχι στη δική μας απροθυμία να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα αυτής αλλά σε τρίτους παράγοντες. Εδώ, φυσικά, μπαίνει και το στοιχείο της απόδοσης ευθυνών σε τρίτους αλλά όχι στον ίδιο μας τον εαυτό και δεν έχει άδικο, όποιος διαπιστώσει αυτό το παράδοξο του λαού μας.
Από την άλλη πλευρά, «επανάληψις μήτηρ μαθήσεως», έλεγαν παλαιά οι δάσκαλοι. Και οι δικοί μας δάσκαλοι και καθηγητές το ίδιο έλεγαν. Όταν ,λοιπόν, βλέπουμε να αναπαράγονται από πρόσωπα, τα οποία θα έπρεπε να προσέχουνε περισσότερο τι λένε διάφοροι μύθοι και θεωρίες συνωμοσίας, είναι λογικό ,αν δεν έχουμε τη στοιχειώδη μόρφωση, να τους πιστεύουμε. Πόσοι, άραγε, αντελήφθησαν πόσο σοβαρό ήταν το ατόπημα του τωρινού Υπουργού Παιδείας κ. Στυλιανίδη να μιλήσει επαινετικά για το «HELLENIC QUEST», ένα πρόγραμμα για την εκμάθηση της ελληνική γλώσσας, το οποίο, όμως, απλά δεν υφίσταται αλλά απλά αποτελεί αποκύημα ενός ζωηρού και με εθνικιστικές τάσεις εγκεφάλου, ο οποίος το παρήγαγε και, έκτοτε, αυτό διακινείται σε διάφορους ιστότοπους; Πόσοι δεν ασπάστηκαν την πίστη του κ. Λαζόπουλου για την αλήθεια της «Δήλωσης Κίσσινγκερ», όταν ο κ. Λαζόπουλος την ανέγνωσε δημοσίως; Πόσους αιώνες τώρα ακούμε να λέγεται ότι οι Εβραίοι ευθύνονται για όλα τα δεινά του κόσμου; Και πόσοι από μας δεν έχουν αναρωτηθεί γιατί να είναι αδικαιολόγητοι οι διωγμοί σε βάρος των Εβραίων μέχρι και το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πως κάτι θα διέπραξαν, για να τους διώκουν;
Και άλλους πολλούς λόγους μπορεί να ανακαλύψει κανείς, για τους οποίους οι θεωρίες συνωμοσίας όχι μόνο επιβιώνουν αλλά και κερδίζουν πιστούς. Νομίζω, όμως, ότι οι παραπάνω λόγοι αποτελούν την κύρια αιτία της επιβίωσής τους. Και το θέμα είναι τι κάνουμε όσοι δεν τις ασπαζόμαστε;
